Emeklilere Çifte Maaş Uyarısı: OECD’den Türkiye’ye Kritik Tavsiyeler

OECD’den Yaşlanan Nüfus Raporu: Emeklilik Sistemleri Alarm Veriyor

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) 2025 Emeklilik Raporu, dünya genelinde nüfusun yaşlanmasının işgücü piyasaları ve emeklilik sistemleri üzerinde yarattığı baskıyı net bir şekilde ortaya koyuyor. Rapora göre, yaşlanma hızının artmasıyla birlikte ülkelerin, emeklilerin çalışma hayatına katılımını teşvik edici düzenlemeler yapması büyük önem taşıyor. Türkiye de 2050 yılından sonra yaşlı nüfusun en hızlı artış göstereceği ülkeler arasında bulunuyor.

Türkiye’de Yaşlı Nüfus Artışı Endişe Verici Boyutta

OECD raporu, Türkiye’nin demografik yapısındaki değişimin vahametini gözler önüne seriyor. 2000 yılında 65 yaş üstü nüfusun 20-64 yaş aralığındaki nüfusa oranı yüzde 22 iken, bu oran 2025’te yüzde 33’e yükseldi. 2050 yılında ise bu oranın yüzde 52’ye ulaşması bekleniyor. Türkiye, bu eğilim doğrultusunda 2050’de OECD ortalamasının üzerine çıkacak ve 2050-2075 döneminde Şili, Kolombiya, Kosta Rika, İzlanda, Litvanya ve Meksika ile birlikte yaşlı nüfusu en hızlı artan ülkeler arasında yer alacak.

Emeklilikte Aylık Kesintisi Farkı: Kimler Etkileniyor?

Raporda Türkiye’ye özgü önemli bir detay ise emeklilik sonrası çalışma koşullarında yaşanan farklılıklar. 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar, emekli maaşları kesilmeden 4/a (işçi) ve 4/b (esnaf) statüsünde çalışmaya devam edebiliyor. Ancak 1 Ekim 2008 sonrasında ilk kez sigorta girişi olanlar, emekli olduktan sonra çalışmaya devam ederlerse emekli maaşları kesiliyor. Bu durum, farklı yaş gruplarından emekli olacak vatandaşları etkiliyor; bu gruptakilerin bir kısmı 58-60 yaşında, diğer bir kısmı ise 61-65 yaşlarında emekli olacak.

Çalışan Nüfusta Azalma ve “Baby Boomer” Etkisi

OECD, nüfustaki yaşlanmanın hızlanmasında “baby boomer” kuşağının yaşlanmasının önemli bir rol oynadığına dikkat çekiyor. Önümüzdeki 40 yıl içinde OECD ülkelerinde çalışma çağındaki nüfusun ortalama yüzde 13 azalması bekleniyor. Verilere göre, OECD ülkelerinde 55-64 yaş grubunun yüzde 65,5’i, 65-69 yaş grubunun yüzde 25,7’si ve 25-54 yaş grubunun yüzde 82,5’i işgücüne katılıyor. Türkiye, yüzde 38’lik oranla 55-64 yaş grubunun istihdamında OECD ülkeleri arasında son sıralarda yer alıyor.

Doğurganlık Hızındaki Düşüş Yaşlanmayı Hızlandırıyor

Raporda doğurganlık oranlarındaki sert düşüşün yaşlanmayı hızlandırdığı vurgulanıyor. OECD ülkelerinde doğurganlık oranları 1960’lardan bu yana yarı yarıya azalarak nüfus yenileme seviyesi olan 2,1’in altına geriledi. Bu durum, her yeni neslin bir öncekine göre daha küçük olmasına yol açıyor. Geçmiş projeksiyonların da iyimser olduğu belirtiliyor: 1994’te 2025 için öngörülen 2,01’lik doğurganlık oranı, gerçekte 1,46’da kaldı.

OECD’den “Emeklilikte Çifte Maaş” Önerisi

OECD, düşen doğurganlık ve hızla yaşlanan nüfus nedeniyle emeklilik sistemlerinin finansal sürdürülebilirliğinin tehlikeye girdiğini belirtiyor. Bu soruna çözüm olarak, normal emeklilik yaşından sonra çalışmaya devam edenlerin emekli maaşı almasının önündeki engellerin kaldırılması öneriliyor. Raporda, emekli maaşının kesilmesinin yaşlanan toplumda daha uzun süre çalışmayı teşvik etme hedefiyle çeliştiği vurgulanırken, çalışmaya devam eden emeklilerin ülkeye daha yüksek üretim ve vergi geliri yoluyla katkı sağladığı belirtiliyor.

İş Sözleşmesinin Feshi Eleştirisi

Rapor ayrıca, emekli aylığı bağlatmak için iş sözleşmesinin zorunlu olarak feshedilmesini eleştiriyor. Bu uygulamanın, yaşlı çalışanların emeklilik öncesine kıyasla daha kötü çalışma koşullarına yönelmelerine neden olduğu ifade ediliyor.

OECD’nin bulguları, yaşlanan nüfusla mücadelede en kritik aracın emeklilerin işgücüne katılımını kolaylaştırmak olduğuna işaret ediyor. Türkiye için ise rapor, hem demografik dönüşümün hızına hem de emeklilik sonrası çalışma kısıtlamalarının yeniden düzenlenmesi gerekliliğine dair önemli bir uyarı niteliği taşıyor.

Haber Al