Hazine Cezaları Artırdı Ama Tahsilat Aynı Seviyede Kaldı

Yapay Zeka Destekli Cezalar Gelirleri Artırmadı

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın vergi gelirlerini artırmak amacıyla yapay zeka destekli denetimleri devreye sokmasıyla kesilen ceza miktarı belirgin şekilde yükseldi. Ancak bu artış, tahsilat oranlarına aynı oranda yansımadı. Bakanlık, tahakkuk ettirdiği her 4 liralık gelirin yalnızca 3 lirasını tahsil edebiliyor.

Bütçe Beklentileri Aşıldı, Tahsilat Geride Kaldı

Bu yılın tamamı için öngörülen 12.6 trilyon liralık gelir hedefine karşılık, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ocak-ekim döneminde tahakkuk eden toplam geliri 13.4 trilyon liraya ulaştı. Buna rağmen, Hazine bu miktarın yalnızca yüzde 73.8’ine denk gelen 9.9 trilyon liralık kısmını tahsil edebildi.

Ekonomi Gazetesi’nden Hüseyin Gökçe’nin haberine göre, yapay zeka destekli vergi denetimleriyle uygulanan vergi cezalarının toplamı, bütçe öngörüsünü 5 katına çıkardı. Başlangıçta 139 milyar 719 milyon lira olarak hedeflenen ceza miktarı, yılın ilk 10 ayında 655 milyar lirayı aştı. Bu durum, başlangıç beklentisinin yüzde 469.3 üzerinde bir artış anlamına geliyor. Ne var ki, tahsil edilen miktar yalnızca 107 milyar lirada kaldı ve tahakkuk eden ceza miktarının sadece yüzde 16.4’ü tahsil edilebildi.

Faiz, Pay ve Cezalarda Beklenenin İki Katı Tahakkuk

Bütçe gelirlerinin yüzde 20’sini oluşturan faiz, pay ve cezalar kaleminde de benzer bir tablo ortaya çıktı. Bütçe başlangıcında 1.2 trilyon liralık gelir hedeflenirken, 10 aylık dönemde tahakkuk eden miktar bunun iki katına çıkarak 2.4 trilyon liraya ulaştı. Para cezası kalemi ise ekim ayı sonu itibarıyla 1 trilyon 90 milyar liraya yükseldi. Para cezalarında tahakkuk, 2026 bütçe beklentisinin yüzde 444’üne ulaşırken, tahsilat 208 milyar lirada kaldı.

Trafik Cezaları da Rekor Kırdı

Bayram dönemlerinde artan trafik denetimleriyle kesilen cezaların tutarı da dikkat çekici bir artış gösterdi. 55 milyar lira olarak belirlenen bütçe beklentisine karşılık, kesilen trafik cezalarının toplamı 97.9 milyar liraya ulaştı.

Sayıştay Raporları Alarm Veriyor

Vergi adaleti konusundaki endişeler artarken, Sayıştay raporları da çarpıcı bulgular ortaya koydu. Sayıştay’ın 2024 yılına ilişkin denetimlerine göre, Gelir İdaresi Başkanlığı bazı mükelleflere usulsüz KDV istisnaları tanıyor, Damga Vergisi takibini yeterince yapamıyor ve dava yükümlülüklerini gizliyor. Raporda ayrıca, reeskont işlemlerinde mevzuata aykırılıkların yanı sıra gayrimenkul satış kazancı istisnasının da hatalı uygulandığı belirtildi.

Vergi Adaleti ve Tahsilat Sorunları

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın gelir elde etme çabaları cezaları artırsa da, tahsilattaki düşüklük vergi adaletine dair soru işaretleri yaratıyor. Bu durum, bütçe hedeflerine ulaşılmasını zorlaştırırken, aynı zamanda mükellefler üzerindeki vergi yükünü de artırıyor. Sayıştay raporlarındaki tespitler, vergi sistemindeki sorunların daha derinlemesine incelenmesi gerektiğini gösteriyor.

Haber Al