Ayasofya’da Tartışmalı Restorasyon: Vinçler Tarihi Yapıya Zarar Verir mi?

Ayasofya’ya Vinç Girişi Tepki Çekti

Dünya kültür mirasının nadide örneklerinden olan ve 1500 yıllık tarihinde birçok zorluğa göğüs geren Ayasofya’daki restorasyon çalışmaları, kullanılan yöntemler nedeniyle tartışma yarattı. Daha önce benzeri görülmemiş bir şekilde, yapının içine her biri 45 ton ağırlığında iki adet vinç sokulması, sosyal medyada hızla yayılarak büyük tepkilere yol açtı.

İmparator Kapısı’ndan Vinç Girişi: Uzmanlar Endişeli

İmparator Kapısı’ndan içeri alınan bu devasa araçların, tarihi yapıya zarar verebileceği iddiaları gündeme geldi. Ana kubbenin güçlendirilmesi amacıyla kullanılacak olan vinçler için gelen eleştiriler üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı bir açıklama yaptı.

Bakanlıktan Açıklama: Özel Zemin Hazırlandı

Bakanlık açıklamasında, 4.3,5 metre yüksekliğindeki sistemin kurulumu ve çelik malzemelerin taşınması için iş makinesi kullanımının zorunlu olduğu belirtildi. Zeminin taşıma kapasitesinin metrekare başına 25 ton olarak hesaplandığı ve koruma amacıyla metrekare başına 30 ton taşıma kapasiteli bir sistem inşa edildiği ifade edildi. Çalışmalarda kullanılacak araçların da buna göre belirlendiği ve en ağır aracın 45 ton ağırlığında olduğu, bu aracın metrekareye düşen ağırlığının ise 6 ton olduğu vurgulandı. Hazırlanan özel zeminin, en ağır aracın ağırlığını güvenle taşıyabilecek kapasitede olduğu da açıklamada yer aldı.

UNESCO Sözleşmesi ve Koruma İlkeleri Tartışması

Çalışma, UNESCO’nun Dünya Mirası Sözleşmesi Uygulama Rehberi Madde 172 ve ilgili koruma ilkelerine uygunluğu açısından da tartışılıyor. Uzmanlar, aşırı yük, zemin titreşimi ve yapısal stresin, UNESCO’nun “risklerden kaçınma” ilkesi kapsamında özellikle sakıncalı olduğunu belirtiyor.

Uzmanlardan Tepkiler: ‘Hangi Veriye Dayanarak Karar Verdiler?’

Restorasyon uzmanı ve mimarlık tarihçisi Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, Ayasofya’da 30 yıl boyunca bilim kurulu üyesi olarak görev yaptığını ve ayrıldığını belirterek, “Buna karar veren bilim kurulu üyeleri hangi veriye dayanarak karar vermişler çok merak ediyorum” şeklinde konuştu.

• Mimar Ahmet Turan Köksal: Ayasofya zemini üzerindeki çatlakların dahi bir anlamı vardır. Zemine kalın ya da ince metal levha koymanız bir şey değiştirmez. Bir çatlak daha artsa ne yapacaksınız.
• Arkeolog Ömer Faruk Yavaşçay: Bu ağır vinçlerin yaratacağı tahribatı şu anda tam olarak öngöremeyiz; ama ileride mutlaka olumsuz etkilerini yaşarız.
• Klasik Arkeolog Azizcan Erenkol: UNESCO bu projeyi onayladı mı? İnşaat yapar gibi restorasyon yapılmaz. 1996 ila 2006’daki restorasyonda hiç vinç kullanılmadı.
• Mimar Mehmet Berksan: Ayasofya çok değerlidir. Hasar görebileceği en ufak bir risk bile göze alınmamalıdır. İstanbul içine sevkiyat mı yapıyorsunuz!

Restorasyonu Yapan Firma ve İhale Bedeli

Restorasyonun ikinci etabında yaşanan vinç olayında gözler, çalışmayı yürüten Güryapı Restorasyon Taahhüt ve Ticaret A.Ş.’ye çevrildi. İhalenin bedeli ise 218 milyon 500 bin TL. Firmanın kurucusu Hasan Gürsoy’un Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın lise arkadaşı olduğu bilgisi de dikkat çekti.

Haber Al